ساز تارايراني چه نوع سازي است؟ جنس بدنه ساز تار ايراني چيست؟ در ادامه توضيحاتي درباره ي اين ساز ايراني به شما ارائه مي دهيم.
تاريخچه ساز تار ايراني
تار (به فارسي: تار) يك ساز خانواده با گردن بلند و كمربند ايراني است كه توسط بسياري از فرهنگ ها و كشورها از جمله ايران، آذربايجان، ازبكستان، ارمنستان، گرجستان، تاجيكستان مورد استفاده قرارمي گيرد.
واژه تار خودش در فارسي به معني رشته‌است. هرچند كه ممكن است معني يكساني در زبان‌هاي تحت تأثير فارسي يا ديگر زبان‌هاي ايراني تبار مثل كردي داشته باشد.
فلات ايران و ديگر مناطق در نزديكي مناطق قفقاز وآسياي ميانه از اين ساز استفاده مي كنند. نام قديمي و كامل ترčār يا čārtār است، كه به معناي فارسي چهار رشته مي باشد.
در كنار čārtār، ساز هاي dotār (دوتار، دو رشته)، setār (سه‌تار، سه رشته)، pančtār (پنجتار، پنج رشته) و šaštār يا šeštār (ششتار، شش رشته) هستند.
به روايتي تار از زمان فارابي (حدود سال ۲۶۰ هجري – سال ۳۳۹ هجري) موسيقيدان معروف ايراني وجود داشته و بعد از وي توسط صفي الدين ارموي و ديگران به سمت كمال پيش رفته‌است. بر اين اساس نمونه سلف تار مربوط به عهد صفوي (سال ۱۰۸۰ هجري)است.
تار داراي ۲۸ پرده است يعني كمتر از سه اكتاواست. آخرين الگوي منحصربه فرد ساخت تار نيز متعلق به سازگر مشهور ايراني استاد يحيي دوم (۱۲۵۴–۱۳۱۰ه.ش) ميباشد.
چه به لحاظ شاخص فني و چه از لحاظ ذوقي همچنان كه گره چوب را به شكل متقارن روي كاسه تاردر اصطلاح چهار گل طراحي مي‌نموده است. جنس چوب كاسه تار از درخت توت، دسته آن گردو ميباشد.
اسرار ساز تار ايراني
در ايران ملودي هايي كه روي تار پخش مي شد به عنوان دارويي براي سردرد، افسردگي و بي خوابي شناخته مي شدند. وبراي شل شدن عضلات نيز كاملاً رايج بود.
اعتقاد بر اين بود كه گوش دادن به تار، ذهن شخصي را در يك روحيه فلسفي وارد مي كند كه او را به يك شگفتي عميق در مورد زندگي سوق مي دهد. نه تنها اين، بلكه به موارد زير اشاره شده است:
- براي يك مرد با روحيه ضعيف، شما بايد از نت هاي پايين استفاده كنيد.
- براي يك مرد با روحيه بد و افسرده بايد از نت هاي بالاتر استفاده كنيد.
طراحي بدنه ساز تار
جعبه صدا به شكل خاص از چوب گردو يا توت ساخته شده است. 'كاسه' كوچك 'Nakara' يا نقاره و كاسه بزرگ 'Shakam' يا شكم ناميده مي شود.
در مراحل ساخت سازنده 2 قطعه را به يك قطعه متصل كرده و گردن و جعبه گيره را اضافه مي كند.
طول معمول گردن بين 45 سانتي متر تا 45 سانتي متر است.
به روش سنتي، گردن را با 2 قطعه راه راه سفيد، كه از استخوان شتر ساخته شده، تزئين مي كنند.
قطر تار ايراني 2.5 اكتاو دارد. نوازنده تار، ساز تار را با توجه به دستگاه پخش شده اي كه در حال پخش است تنظيم مي كند.
روي صفحه انگشت 25-28 فرت قرار دارد كه از روده بره ساخته شده است.
نوازندگان مشهور تار در ايران
در حقيقت، مشهورترين نوازندگان ايراني نوازندگان تار هستند. كه در ذيل به چند نفر از آن ها اشاره شده است.
ميرزا عبدالله فراهاني
يكي از سرشناس ترين نوازندگان سه تار و تار، و از اساتيد موسيقي است كه در سال ۱۲۲۲ در شيراز به دنيا آمد. او كه دومين فرزند آقا علي اكبر فراهاني، نوازنده ي چيره دست تار در دوران ناصرالدين شاه، و پدر احمد عبادي، از مشهورترين نوازندگان سه تار ميباشد، او رديف موسيقي ايراني را به نظم درآورد.
استاد ارسلان درگاهي
او متولد سال ۱۲۸۱و شهر تهران مي باشد. وي كه از كودكي به هنر علاقمند بود براي تحصيل به مدرسه ي كمال الملك رفت و در ۱۵ سالگي نزد درويش خان نوازندگي تار و سه تار را شروع و توانست نشان تبرزين طلايي را از استاد درويش خان دريافت كند.
استاد جلال ذوالفنون
او در سن ۹ تا ۱۸ سالگي در هنرستان موسيقي ملي مشغول تحصيل بود و سپس موسيقي كلاسيك را در دانشگاه تهران درطول چهار سال دنبال كرد. او در طول تحصيل خود از محضر بسياري از استادان آن دوره استفاده كرد از جمله: ارسلان درگاهي، روح اله خالقي، ابوالحسن صبا، جواد معروفي، حسن صبا، موسي معروفي، نورعلي برومند، دكتر مسعوديه، يوسف فروتن، دكتر داريوش صفوت، سعيد هرمزي و عليرضا مشايخي.
استاد محمد رضا لطفي
محمدرضا لطفي يكي از چهره هاي به نام و شناخته شده در موسيقي ايراني است. او متولد شده در ماه ۱۳۲۵ در شهر گرگان است. پدر او علاوه بر شغل معلمي، نوازنده ي تار و خواننده نيز بوده است. برادر لطفي نيز تار مي نواخته است. خود لطفي مي گويد بيشتر تحت تاثير برادرش به نوازندگي تار علاقمند شده است تا پدرش.
نكات مهم در خريد يك ساز تار
براي داشتن يك ساز تار خوب بايد نكات زير رعايت كنيد
1-قيمت ساز تار ايراني
درسته كه قيمت براي كساني كه براي اولين بارمي خواهند اين ساز را خريداري كنند و استفاده كنند مهم است امّا به اين نكته توجه داشته باشيد كه هر ارزاني بي حكمت نيست جنس سازي كه شما خريداري مي كنيد نيز مهم است كه چقدر دوام دارد.
بنابراين اگر براي خريد اين ساز هزينه بيشتري بكنيد مي توانيد سازي با جنس بدنه بهتر و با دوام تري داشته باشيد كه بتوانيد ساليان زيادي از آن استفاده كنيد.
2-جنس بدنه در ساز تار
يكي از مشخصه هاي يك سازتار خوب بدنه آن و به بيان ديگر چوب به كار رفته در آن است.هنگام خريد ساز به جنس چوب بسيار توجه كنيد و دقت داشته باشيد كه بهترين چوب براي ساخت تار استفاده شده باشد. چوب درخت توت معمولا زرد رنگ و تعداد رگه‌هاي آن كم است. نكته‌ي قابل توجه ديگر در چوب ساز اين است كه رگه‌هاي هر دو كاسه ساز بايد در امتداد هم باشند و نبايد تراش آن‌ها ناقص باشد.
3-وزن ساز تار ايراني
نكته بسيار مهم در خريد هر سازي وزن آن است. زماني كه نوازنده از يك ساز استفاده مي كند نبايد سنگيني ساز باعث دلزدگي آن فرد شود و همچنين سبكي ساز نيز به همين گونه مشكل آفرين خواهد بود. سازهاي سنگين كيفيت چوب بالايي ندارند و احتمال شكستن در آن‌ها زياد است. شما بايد بتوانيد دسته‌ي ساز را با دو انگشت شصت و اشاره بگيريد وآن را به راحتي بلند كنيد؛ در اين حالت ساز بايد زاويه‌اي حدود ۴۰ درجه پيدا كند.
4-كاسه و نقاره ساز تار
بدنه‌ي ساز از دو قسمت اصلي نقاره (كاسه‌ي كوچك تر) و كاسه (كاسه‌ي بزرگتر) تشكيل مي‌شود كه تناسب بين كاسه و نقاره در توليد صداي شفاف بسيار مهم است. براي تشخيص اين تناسب توجه كنيد كه وقتي ساز را براي نواختن بر روي پا مي‌گذاريد، ساز نبايد از طرف كاسه آويزان شود يعني كاسه نبايد آنقدر سنگين باشد كه نوازنده را خسته كند.
5-اندازه ساز تار
هنگام خريد تار به اندازه ساز توجه كنيد و جثه خود را مدنظر قراردهيد. شما بايد بتوانيد به راحتي ساز را در آغوش بگيرد به گونه‌اي كه ساعد دست دقيقا روي سيم گير قرار گيرد و خرك ساز از روبرو ديده نشود.
سخن آخر
در اين مقاله ما شما را با تاريخچه ساز تار آشنا كرديم و به شما آموزش داديم كه چگونه مي توانيد يك ساز تار خوب خريداري كنيد.
تشخيص يك ساز تار خوب براي خريد كمي مشكل است كه بايد به آن توجه زيادي داشته باشيد و از افراد خبره در اين كار كمك بگيريد.
خوشحال مي شويم اگر اطلاعات بيشتري در مورد اين ساز داريد با ما در ميان بگذاريد.
- ۲۳ بازديد
- ۰ نظر