همه چيز درباره ساز سنتور

با بررسي ها و تحقيقات صورت گرفته، سنتوريكي از سازهاي باستاني ايراني مي باشد؛ قديمي ترين آثار موجود از آن، در حكاكي هاي آشور و بابليان قابل مشاهده است. ابوالحسن مسعودي كه يك تاريخ نويس شناخته شده است، در شرح اوضاع موسيقي در زمان ساسانيان از سنتوربه عنوان جزوي از سازهاي متداول آن دوران ياد كرده است. همچنين در نوشتارهاي كهن مربوط به فارابي و ابن سينا، نام سنتورذكر شده است.

بررسي مسير تحول ساز سنتور بيانگر گستردگي سبك ها در سده كنوني است، بطوري كه مي‌توان اعتراف كرد حداقل ۱۵ سبك و مكتب گوناگون و در عين حال فعال در اين عرصه وجود دارند. از نوازندگان مشهور قديمي سنتور مي‌توان به محمد صادق خان، علي اكبر شاهي، حبيب سماعي، سماع حضور، ابوالحسن صبا، حسين صبا و از نوازندگان دهه هاي اخير مي توان به فرامرز پايور، مجيد كياني، پشنگ كامكار، محمد حيدري، اردوان كامكار، پرويز مشكاتيان، داريوش صفوت، حسين ملك، فضل‌الله توكل، منصور صارمي، مجيد نجاحي، ارفع اطرايي، سوسن دهلوي، رضا شفيعيان، جواد بطحايي، محمد رضا شجريان و سيامك آقايي اشاره كرد.

گسترش سنتور در جهان

امروزه مشابه سنتور در كشورهايي مانند تركيه، مصر، تاجيكستان، چين، اوكراين، ويتنام و... وجود دارد، كه برخي پژوهشگران بر اين نظراند در دوره هاي گذشته، سنتور با اندكي تفاوت در ساختار و نام هاي گوناگون به ديگر كشورهاي اطراف منتقل شده بود. با اشاره به نگارگري ها در سده هاي قبل، آنچه كه ما بعنوان سنتور مي شناسيم، از دوران قاجار با ساختار كنوني به دست هنرمندان اين سرزمين رسيده است. اما در انتهاي سلسله قاجاريه، ساز سنتور به فراموشي سپرده شده بود؛ افراد كمي ساز سنتور را مي ساختند و مي آموختند كه در نتيجه نوازندگان آن هم اندك بودند.

همچنين يان كين يا همان سنتور چيني كه به عنوان ساز ملي چين شناخته مي شود، بر اساس نوشته هاي قديمي در سلسله امپراطوري مين، بدليل رفت و آمد هاي زياد بين چين و خاورميانه، از طريق دريا از فارس به چين منتقل شده بود.

رئوف يكتا بيگ كه يكي از دانشمندان موسيقي تركيه بود، در نوشته هاي خود از سنتور بعنوان يكي از آلات موسيقي قديمي يهوديان نام برده است. وي گفته است كه سنتور سازي بر اساس كتاب موسيقي لاروس بوده كه يهوديان او را بسيار دوست داشتند.

پس از اسلام عبدالقادر مراغه اي، ساز طوفان را كه مشابه سنتور امروزيست، معرفي كرد و تفاوت آن ها در بستن يك سيم براي هر صدا و كوك كردن آن با جابه جايي خرك ها بود. پيشينه آثار كشف شده بيانگر توسعه اين ساز به كشور هاي ديگر منطقه است، كه با اسامي مختلفي شناخته مي شوند. براي مثال نام اين ساز در كشور چين (يان كين)، در اروپاي شرقي (دالسي مر)، در آلمان و اتريش (مك پر) و در امريكا (زيتر) مي باشد. گفتني است كاربرد سنتور در اين كشورها با يكديگر متفاوت است.

ساز سنتور چيست؟

ساختار اين ساز به شكل ذوزنقه است و رايج ترين نوع آن داراي ۷۲ سيم مي باشد كه هر 4 سيم از روي يك خرك مي گذرند و داراي يك كوك است؛ در واقع سنتور داراي ۱۸ خرك است كه در سمت راست و چپ ساز تقسيم شده اند. اين ساز ساخته شده از يك جعبه تشديد صدا است كه ضلع بلند موازي آن نزديك به نوازنده قرار دارد. نوازندگي سنتور با دو چوب نازك به نام مضراب انجام مي شود؛ مضراب ها در قبل بدون نمد بودند اما اكنون به آن ها نمد مي چسبانند كه باعث نرم تر و كم زنگ تر شدن آواي سنتور مي شود. نوازنده براي نواختن سنتور بايد با هر يك از مضراب ها، نت متفاوتي را اجرا كند، به همين علت سنتور نياز به چابكي دست ها و تمركز ذهن دارد كه تنها با تمرين زياد بدست مي آيد. سنتور سازي است كه اگر نوازنده بر آن مسلط شود، اجراهاي فوق العاده و ماندگاري بوجود مي آورد، همچنين اين ساز به خوبي قابليت تك نوازي و هم نوازي را دارد. نكته اي ديگر درباره سنتور اين است كه نوازندگانش زمان زيادي را صرف كوك كردن آن مي كنند، زيرا كوبش هاي مضراب روي سيم ها و تاثير نم و گرما روي چوب يا سيم ها كوك را تغيير مي دهد و ۷۲ سيم بايد مرتبا كوك شوند. سنتور سازي همراه با زيبايي، شناخته شده است كه بسياري از تحولات فيزيكي روي كوك و آواي آن تاثير گذارند و حتي نوازندگان حرفه اي را براي يك كوك دلخواه نااميد مي كند. در گذشته ساز سنتور با ۱۲ وتر سيم بم و ۱۲ وتر سيم زير تهيه و به نام سنتور ۱۲ خركي شناخته مي شد؛ امروزه سنتور ۱۰ خركي و سنتور ۱۱ خركي نيز توليد مي شود. همانطور كه گفته شد سنتور ۹ خرك رايج ترين نوع سنتور است و پر كاربرد ترين آن سنتور سُل كوك مي باشد.

اجزاي سازنده سنتور

ساز سنتور شامل بخش هاي مختلفي از جنس چوب و فلز مي باشد كه كاركرد اين اجزا با يكديگر باعث ايجاد صدايي دلنشين و متفاوت خواهد شد. اين اجزا عبارت اند از:

• بدنه
• سيم
• خرك
• گوشي
• سيم گير
• شيطانك
• آچار كوك
• مضراب

در ادامه به بررسي هر كدام مي پردازيم.

بدنه سنتور

بزرگترين و مهم ترين قسمت سنتور، بدنه آن است. اين جعبه چوبي متشكل از بخش هاي مختلفي مي باشد كه معمولا جنس آن از چوب درخت گردوست. بدنه سنتور يا رزونانس شامل موارد زير است:

• صفحه رو

صفحه چوبي روي سنتور كه خرك ها روي آن قرار گرفته اند، وظيفه تحمل فشار سيم هايي با وزن حدودا ۲۰۰ كيلوگرم يا بيشتر را برعهده دارد. عموما دو گل زيبا به صورت برش داده شده روي اين صفحه وجود دارند كه در بخش هاي بعدي درباره آن ها توضيحاتي ارائه شده است.

• صفحه زير

صفحه زيرين ساز در زمان گذاشتن سنتور بر روي ميز يا زمين، از آن محافظت مي كند.

• كلاف

كلاف سنتور كه همانند ذوزنقه است، دور سنتور را در برمي گيرد؛ اين قسمت كه بر روي ظلع سمت راست گوشي هاي سنتور قرار گرفته از ۴ ضلع تشكيل مي شود؛ سيم گير ها روي ضلع چپ كلاف قرار دارند و به ضلع جلويي و كوچك تر آن پيشاني سنتور گفته مي شود. بعضي از سازندگان سنتور براي شناخته شدن ساز خود، قسمت پيشاني سنتور را حكاكي كرده و طرح و نقش هاي منحصر بفردي را ايجاد مي كنند.

• پل

درون جعبه سنتور، پل ها قرار دارند كه مثل ستون هاي استوانه اي بروي صفحه زيرين قرار گرفته اند. اين پل ها وظيفه ي تحمل فشار صفحه رويين سنتور را دارند. جايگيري اين پل ها در سنتور اهميت خاصي دارند و در كيفيت صدا تاثيرگذاراند.

سيم سنتور

يكي از مهم ترين اجزا در بعضي سازها، سيم آن مي باشد. بطور كلي در سنتور، دو نوع سيم موجود است كه اين دو سيم، تفاوت هايي از لحاظ جنس و رنگ با يكديگر دارند. سيم هاي زرد كه ساخته شده از آلياژ برنج هستند، سبب توليد اصوات بم مي شوند و بر روي خرك هاي رديف راست قرار مي گيرند. سيم هاي سفيد كه از آلياژ نيكل تهيه مي شوند، در توليد اصوات زير بكار مي روند و بر روي خرك هاي سمت چپ قرار مي گيرند. در گذشته هاي دور، سيم هاي سنتور از روده گوسفند تهيه مي شدند.

خرك سنتور

خرك به مهره هاي چوبي در سنتور گفته مي شود كه در زير سيم ها قرار دارند. بالاي خرك ها مفتول كوچكي قرار دارد كه از تماس مهره هاي چوبي با سيم هاي سنتور جلوگيري مي كند. تعداد خرك هاي سنتور بسته به نوع و كاربرد ساز، فرق دارد.

گوشي سنتور

گوشي هاي سنتور، ۷۲ ميله مي باشند، كه از فولاد يا فلزات ضد زنگ تهيه مي شوند و درون بافت كلاف در رديف هاي چهارتايي، سمت راست سنتور قرار گرفته اند. قسمت بيروني گوشي ها سوراخي دارد كه داخل آن، يك سر سيم فرو ميرود و اضافه سيم دور آن پيچيده مي شود.

سيم گير سنتور

مفتول هاي فلزي كوچك كه وظيفه ي آن ها نگهداري سيم ها است.

شيطانك سنتور

در دو طرف راست و چپ صفحه رويي سنتور، دو قطعه چوب بلند، باريك و نازك به طول ضلع ذوزنقه وجود دارد كه چسبيده شده اند و شيارهاي افقي كم ارتفاعي در سطح رويي آن ها قرار دارند، كه به فاصله يك ميلي متر و به تعداد سيم هاي سنتور براي عبور هر سيم ايجاد شده اند. در طول اين دو شيطانك يك شيار وجود دارد كه در آن مفتولي فلزي، با همان اندازه قرار دارد.

آچار كوك سنتور

آچار كوك سنتور وسيله اي است به شكل T در زبان انگليسي، كه قسمتي از آن در دست قرار مي گيرد. اين آچار معمولا از چوب ساخته مي شود و سوراخ كم عمقي به شكل تراش سر گوشي در انتهاي قسمت ديگر آن وجود دارد.

مضراب سنتور

عموما طول مضراب هاي سنتور ۲۲ سانتي متر است و جنس ساخت آن ها از نوع گردو، ازگيل و... مي باشد؛ از اجزاي تشكيل دهنده اين مضراب ها مي توان به حلقه، سر و ساق اشاره كرد. از لحاظ شكل ظاهري، مضراب هاي سنتور با هم متفاوت هستند.

انواع سنتور

سنتور هاي گوناگوني از لحاظ ساختاري با كاربرد هاي متفاوت وجود دارند، مانند سنتورهاي 10، 11 و 12 خرك، سنتور لا كوك، سنتور سي كوك، سنتور باس، سنتور باريتون، سنتور كروماتيك و سنتور كروماتيك بم. اما همانطور كه گفتيم رايج ترين نوع سنتور در ايران سُل كوك 9 خرك ناميده مي شود.

انواع سنتور در ايران

همانطور كه قبل تر اشاره شد سنتور سل كوك و همچنين لاكوك رايج ترين و پر استفاده ترين سنتورها در ايران محسوب مي شوند و اساتيد موسيقي آن ها را به هنرجويان خود پيشنهاد مي كنند. اما انواع گوناگوني از سنتور در ايران ساخته و استفاده مي شوند كه از نظر ابعاد كلاف و تعداد خرك ها و... با يكديگر متفاوت هستند.

سنتور سل كوك

اين مدل كه در ايران رايج مي باشد، مدرسين سنتور آن را به كارآموزان خود معرفي مي كنند. اين سنتور داراي ۹ خرك است و مناسب گروه هاي هم نوازي مي باشد. منظور از سنتور سل كوك اين است كه سومين سيمي كه كوك مي شود نت سل است.

سنتور لاكوك و سي كوك

از سنتور لاكوك بيشتر اوقات در تك نوازي ها و بداهه نوازي ها استفاده مي شود و در مقايسه با سنتور سل كوك صداي زيرتري دارد. همچنين از نظر كوك نيز يك پرده بالاتر از سنتور سل كوك مي باشد و از نوع 9 خرك است. نوع ديگر سنتور سي كوك نام دارد كه ابعاد آن از سنتور لاكوك كوچك تر است.

سنتور كروماتيك و كروماتيك بم

به خواست تكميل فواصل كروماتيك ميان صداها و نيز به قصد تامين اصوات بم، در بيست سال اخير دو گونه سنتور با شمار بيشتر خرك ساخته شده اند. سنتور كروماتيك با همان ميدان آواي سنتور معمولي اما داراي خرك ها و اصوات كروماتيك بيشتر است. ميدان آواي سنتور كروماتيك بم يك فاصله پنجم بم تر از سنتور كروماتيك است و گسترش آن سه اكتاو و نيم مي باشد. در اين دو نوع سنتور، هر صوت توسط سه رشته سيم هم كوك بوجود مي آيد؛ به عبارت ديگر روي هر خرك سه سيم تكيه كرده اند. در استفاده هاي همنوازي هر دو سنتور كروماتيك و كروماتيك بم حضور دارند و در كارهاي جديد تكنوازي سنتورهاي كروماتيك ديده مي شوند.

مهر سنتور چيست؟

در زمان هاي قديم بعضي از اساتيد مشهور ساخت سنتور، اگر ساز ساخته ي خود با ايده آل آن ها فاصله داشت ساز را از بين مي بردند تا در تاريخچه هنري ايشان ثبت نگردد. اما با گذشت زمان برخي سازندگان كه قصد خراب كردن سازهاي بي كيفيت خود را نداشتند و بدنبال درآمد حاصل از آن بودند، روش جديدي يافتند و آن هم اعلام ميزان رضايت خود با تعداد مُهر هاي حك شده روي آن ها بود. به اين طريق كه اگر از كيفيت و صداي سازي ناراضي بودند تنها يك مرتبه روي آن مهر مي زدند، اگر كمي راضي بودند دو مهر و اگر به حد زيادي رضايت بخش مي شد سه مهر مي زدند. امروزه شاهد هستيم يك مهر اضافه باعث اختلاف قيمت هاي زيادي مي شود كه به ميليون نيز مي رسد. اين روند بازه هاي قيمتي بيشتري را بوجود آورد و همچنين سازهاي بيشتري را به فروش رساند.

يادگيري سنتور چگونه است؟

سنتور به علت آواي دلنشين آن از محبوب ترين سازها بين مردم كشورمان مي باشد. نوازندگي اين ساز شايد آسان به نظر برسد اما فقط در ابتداي آموزش اينگونه است، پس از وارد شدن به موسيقي به مراتب سخت خواهد شد و به تدريس اصولي و تمرين فراوان نيازمند است. در بيشتر آهنگ ها نوازنده مي بايست با هر مضراب، نت متفاوتي ايجاد كند؛ همانند چهار مضراب ها كه پايه قطعه با دست چپ و ملودي اصلي با دست راست اجرا مي شود. همين موضعو باعث مي شود، نوازندگي سنتور مستلزم داشتن دست هايي چابك و تمركز ذهن است كه تنها با تكرار و تمرين بسيار به دست بوجود مي آيند.

هنر ساختن سنتور

ساخت ساز به دقت و ظرافت خاصي نياز دارد. در ابتدا بايستي درباره انواع چوب آشناييت داشته باشيم تا بهترين نوع آن را انتخاب و استفاده كنيم. چوب هاي گردو، فوفل و آزاد مناسب هستند اما به دليل كمياب بودن چوب فوفل و آزاد، از چوب گردو بيشتر استفاده مي شود. بهترين نوع چوب گردو را مي توان از نواحي سرد به علت دارا بودن بافت منسجمي كه دارند تهيه كرد، مثلا تنه هاي گردو در شهرهاي تويسركان، طالقان، سنندج و زنجان داراي كيفيت خوبي هستند. چوب گردو به دو صورت گرده يا الوار قابل استفاده مي باشد؛ بهتر است از چوب هاي قطور و كهنه سال كه از تيرگي زيادي برخوردارند استفاده كنيم. قسمت هاي مناسب چوب گردو را بعد از الوار كردن آن انتخاب كرده و آن ها را ورقه ورقه مي كنيم، سپس چوب هاي ورقه شده را درون آب گذاشته و مي جوشانيم تا صمغ آن ها از بين برود. در ادامه چوب ها را در جاي مناسب و سايه قرار داده تا به مرور زمان خشك شوند. لازم به ذكر است كه در صورت خشك شدن چوب ها بايستي چند سالي از آن ها بگذرد تا آمادگي كامل براي ساخته شدن را پيدا كنند. خوب است بدانيد چوب هاي گردو معمولا صدايي گرم و چوب هاي آزاد صدايي شيشه اي و كريستال دارند.

مراحل ساخت

3 نكته كليدي در مراحل ساخت ساز سنتور وجود دارند، كه عبارت اند از:

• انتخاب مناسب ترين چوب
• پل گذاري دقيق
• تراش صفحه هاي زير و رو

ابتدا با انتخاب چوب گردوي سخت و تيره، به آماده كردن كلاف يا اسكلت ساز مي پردازيم تا از استحكام آن اطمينان حاصل كنيم. سپس كلاف را روي صفحه قرار مي دهيم و كار سوراخ كردن جاي گوشي ها و سيمگير ها را شروع ميكنيم. پل هاي سنتور نيز از چوب گردو و به صورت استوانه اي به قطر ۹ ميلي متر مي باشند، كه در محل دقيق خود قرار مي گيرند.

گل هاي صفحه رو بايد با دقت فراوان در جاي صحيح خود برش داده شوند، زيرا تاثير زيادي در بازدهي صداي ساز دارند. قطر صفحه رويي 6 ميلي متر است و داراي دو حفره به شكل گل مي باشد، كه به گل سنتور معروف هستند. گل هاي سنتور براي بازدهي بهتر صدا ايجاد مي شوند و مكان قرارگيري آن ها در صدادهي ساز و امواج آن تاثير زيادي دارند، كه به چه اندازه و زير كدام سيم قرار بگيرند. معمولا سمت راست زير نت هاي (دو، سي و لا) قرار دارد و سمت چپ زير نت هاي (لا، سل و فا) قرار مي گيرد. طرح اين گل ها دلخواه است و به سليقه سازنده سنتور بستگي دارد.

پس از چسباندن صفحه رو و كلاف سنتور به يكديگر، تراش صفحه ها را انجام داده و شيطانك سنتور را قرار مي دهيم؛ در ادامه سنتور را سمباده زده و آن را براي رنگ آميزي آماده مي كنيم. ابتدا از آستر براي رنگ مورد نياز خود استفاده مي نماييم و پس از خشك شدن كامل آن، لاك الكل را روي سنتور كشيده تا هم جلا داده شود و هم اينكه در مقابل رطوبت هوا محفوظ باشد.

نت نويسي سنتور

نت ها علاماتي هستند كه صداهاي موسيقي بوسيله آن ها مشخص و نوشته مي شوند؛ نت ها را با اسامي (دو - ر - مي - فا - سُل - لا - سي) مي نامند. الفباي موسيقي از 7 نت بوجود مي آيد كه براي نگارش آن ها از دو سيستم مي‌توان استفاده كرد. در كشور ايران از سيستم اول استفاده مي شود.

• سيستم اول:

Do - Re - Mi - Fa - Sol - La - Si

• سيستم دوم:

C - D - E - F - G - A - B

پنج خط حامل

پنج خط افقي با فواصل معين و موازي از پايين به سمت بالا كه با نام ها و شماره ها مشخص شده اند، و نت ها روي و لابه‌لاي آن ها قرار دارند. سمت چپ خطوط حامل علامت كليد سُل قرار دارد، كه نام و موقعيت صداي نت ها را تعيين مي كند. در موسيقي كليد هاي گوناگوني استفاده مي شوند، اما براي نت نويسي سنتور فقط از كليد سُل استفاده مي شود و بدين ترتيب نتي كه روي خط دوم حامل قرار مي گيرد سُل ناميده شده و بقيه نت ها نسبت به نت سُل شناخته مي شوند.

در ساز سنتور، نت ها در سه قسمت سيم هاي زرد (پزيسيون اول)، سيم هاي سفيد (پزيسيون دوم) و سيم هاي پشت خرك (پزيسيون سوم) تقسيم مي شوند، كه هر پزيسيون داراي 9 خرك است؛ خرك ها از پايين به بالا شمرده مي شوند و در هر طرف سنتور سيم هاي زرد و سفيد 2 سري 9 تايي خرك وجود دارد كه از روي هر خرك 4 سيم (يكصدا) عبور مي كند كه بيانگر يك نت مي باشد. نام نت ها در هر پزيسيون به ترتيب زير مي باشد:

 فا    مي     ر     دو    سي     لا    سُل     فا     مي

9      8      7     6      5      4      3       2      1     شماره خرك

در هر پزيسيون نت هاي (مي و فا) دو بار تكرار مي شوند. خرك هاي اول، دوم و خرك هاي هشتم و نهم هر پزيسيون را در هر سه پزسيسون به همين ترتيب مي نامند.

خريد سنتور

قبل از خريد سنتور بايستي بطور دقيق ساز را بررسي كنيد تا از سالم بودن آن مطمئن شويد. تنها به نام برند تكيه نكنيد و تمام اجزاي ساز را بازبيني كنيد؛ ابتدا جنس چوب و اجزاي سنتور شامل خرك ها، صفحه ساز، سيم گير، گوشي ها و... را بررسي كرده و بعد صداي ساز را تست كنيد. همچنين نكات زير كمك زيادي به انتخاب شما خواهد كرد.

• سنتور بايد از چوب با كيفيتي همانند گردو تهيه شده باشد، هر چه كهنه تر و تيره تر باشد كيفيت و دوام ساز بيشتر خواهد بود، پس چوب ساز را بررسي كنيد تا هيچگونه ترك و يا زخمي روي چوب نباشد.
• صفحه رويي سنتور بايد كاملا صاف و بدون انحنا باشد، براي اطمينان با دقت از زواياي متفاوت صفحه را مشاهده كنيد.
• گوشي هاي سنتور كه دور آن ها سيم ها بسته مي شوند را بررسي كنيد تا در جاي خود محكم باشند و باعث خروج كوك ساز نشوند.
• بوسيله آچار كوك، گوشي ها تست كنيد تا براي كوك كردن مشكلي نباشد.
• چون سيم ها روي خرك ها قرار دارند و در صدادهي ساز تاثيرگذارند، خرك ها بايد از چوب سالم و مقاوم ساخته شده باشند.
• سيم هاي سنتور را چك كنيد تا فاقد فرسودگي يا زنگ زدگي باشند؛ در صورت نامناسب بودن سيم ها از فروشنده بخواهيد سيم هاي ساز را تعويض نمايد.

قيمت سنتور

قابل ذكر است خريد سنتورهاي گران تر تنها به علت مارك آن ها، تصميم درستي نخواهد بود. قيمت يك سنتور خوب وابسته به شرايط خاصي است كه بايستي با آن ها آشنا شد:

• مهر هاي سنتور
• جنس صدا:

صداي كم حجم، صداي پر حجم، صداي زنگ دار، تقه دار بودن ساز و يكدستي صدا

• كيفيت كلي ساز:

كيفيت رنگ كاري ساز، كيفيت خرك ها، كيفيت سيم ها، ضخامت صفحه رويي و زيرين، كيفيت گوشي ها و سيم گير ها

• استفاده از چوب مرغوب و باكيفيت:

تيرگي يا روشن بودن، كهنگي يا تازگي، پوك بودن و سنگين بودن چوب، راسته بودن يا فرار بودن چوب

• فاكتورهاي اضافه مانند معرق، خاتم يا منبت كاري

​​​​​​​

نكات نگهداري از سنتور

بعد از خريد سنتور بايستي به خوبي از آن نگهداري كرد تا دچار آسيب و افت كيفيت صدا نشود. با رعايت نكات زير و اصول مراقبتي، هميشه صداي زيباي سنتور خود را حفظ مي كنيد. اين توصيه هاي ضروري عبارت اند از:

• از قرار دادن ساز در رطوبت مستقيم و مايعات جلوگيري شود.
• ساز را در كاور باكيفيت و مناسب قرار دهيد تا از آسيب هاي فيزيكي در امان باشد.
• سعي كنيد در سرما و گرماي شديد سنتور را از كاور خارج نكنيد.
• در صورت آسيب ديدگي يا كهنه شدن سيم ها، آن ها را تعويض كنيد. زمان تعويض سيم ها به ميزان استفاده از ساز بستگي دارد و ممكن است در طول سال يك يا دو مرتبه نياز به تعويض سيم داشته باشيد.
• اگر قصد استفاده از سنتور را براي زمان طولاني نداريد يا ساز جديد تهيه كرديد، سيم هاي آن را شل و كوك آن را خالي كنيد. بي استفاده ماندن ساز در حالت كوك شده باعث فشار به ساز مي شود و افت كيفيت صدا را بهمراه خواهد داشت.

​​​​​​​

سنتور يكي از دلنشين ترين و زيبا ترين صداهاي موسيقي را پديد مي آورد. اميدواريم مطالعه اين مقاله برايتان مفيد بوده باشد. خوش حال مي شويم نظرات، انتقادات و پيشنهادات خود را با ما به اشتراك بگذاريد.